Makat Kaşıntısı Neden Olur?

Kaşıntı her yaştan ve cinsiyetten insanın zaman zaman başına gelmiş önemsenmeyecek düzeyde bir sorundur. Vücudun her yerinde görülebilir. Özellikle anlık kaşıntılar ciddiye alınmaz. Ancak uzun süren kaşıntılar bezdirici olabilir. Kaşıntının uzun sürmesi alerjik bir reaksiyon olduğunu veyahut başka bir hastalığın olduğunu düşündürebilir. Bu sebeple sorunun kaynağının tespit edilmesi için süreklilik gösteren kaşıntılarda doktora gidilmesi ve tahlil yaptırılması önerilmektedir.

Makat bölgesinde olan kaşıntılar konumu dolayısıyla can sıkıcı olup kişiler gündelik hayatlarında zora sokabilir. Özellikle uzun vadeli kaşıntılar bezdirici olabilmektedir. Ayrıca uzun süre devam eden kaşıntılar genellikle anal bölge hastalıklarının habercisi olabilmektedir. Bu sebeple dikkate alınması erken tanı ve tedavi açısından önem teşkil etmektedir. Aşağıda makat kaşıntısı sorununa sebep olan faktörler ve hastalıklar kısaca ele alınacaktır.

Makat Kaşıntısının Sebepleri

Cildin Yeteri Kadar Hava Almaması Makat Kaşıntısına Yol Açabilir
Özellikle sıcak yaz aylarında havanın etkisiyle anal dermatit pişik gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Nasıl ki bez kullanan bebeklerde sıklıkla pişik oluşuyor ise dar ve sıkı kıyafet giyenlerde de aynı şekilde pişik oluşabilir. Buna bağlı olarak kaşıntı da yaşanabilir. Bebeklerin altının havalandırıldığı gibi sorunlu bölgenin havalandırılması da kaşıntı ve pişiğin geçmesine yardımcı olacaktır. Geçmeyen ve uzun süren kaşıntıların sebebi ise doktora başvurarak araştırılmalıdır.

Aşırı Hijyen Takıntısı Makatta Kaşıntı Sebebidir
Her şeyin fazlasının zarar getirmesi durumu anal bölge temizliği içinde yeterlidir. Anal bölge yapısı itibari ile kendini nemli tutma eğilimindedir. Aşırı hijyen takıntısı ile bölgenin sabun ya da kimyasal ürünlerle temizlenmesi derinin bahsedilen nemli tabakasının yok olmasına neden olabilir. Ayrıca kalitesiz tuvalet kâğıdı kullanımı da deride tahrişe ve buna bağlı olarak kaşıntıya neden olabilir. Aynı şekilde hijyene yeteri kadar özen gösterilmemesi bölgede dışkı artıklarının kalmasına ve kaşınmaya sebep olabilir.

Beslenme Kaynaklı Makat Kaşıntısı
Beslenme alışkanlığı sağlığı pek çok yönden dolaylı ya da doğrudan olarak etkilemektedir. Makatta kaşıntı da bu tür sorunlardan bir tanesidir. Genellikle baharatlı gıdalar, çikolata, kafein gibi gıdalar makatta kaşıntıya sebep olabilmektedir. Ancak her gıda her kişide aynı şekilde etki etmez. Bazı kişilere acı tüketilmesi zarar verirken bazı kişilere kafein tüketimi zarar verebilir. Bu sebeple kişilerin kendi hassasiyetini kendileri takip ederek saptayabilir ve buna karşı önlem alabilirler.

Önerilen Makale: Makat Kaşıntısı İçin Hangi Krem Kullanılır?

Makat Kaşıntısına Sebep Olan Hastalıklar

Anal Dermatit

En sık karşılaşılan makat kaşıntısı sebebi anal dermatit yani halk arasında bilinen ismi ile mayasıldır. Ciltte ıslaklık, kötü koku ve rahatsızlık verecek düzeyde kaşıntıya neden olmaktadır. Cildin koruyucu tabakasının yok olmasına bağlı olarak oluşur. Kaşınmaya bağlı olarak ciltte tahriş ve kanama görülebilir. Tedavi edilmez ise ciltte sertleşmeye neden olmaktadır. Tedavi için ilaç ya da bitkisel karışımların lokal olarak kullanılması yeterlidir. İlk kullanımda rahatlama sunan pruzon merhem doğal içeriği sayesinde sorunun çözümü için yeterlidir. Yukarıda bahsedilen beslenme, yanlış hijyen uygulamaları gibi faktörler mayasıl oluşumuna zemin hazırlamaktadır.

Hemoroid

Hemoroid halk arasında basur olarak bilinmektedir. Hastalığın 2 türü bulunmaktadır. Bunlar iç ve dış hemoroittir. Hemoroid fazla ıkınma sonucunda anal bölgede bulunan toplardamarların genişleyerek makattan sarkmasıdır. Bu sarkma sonucu oluşan yapılara basur memeciği ismi verilmektedir. Bu memecikler anüs çevresinde oluşursa dış hemoroid, rektum içerisinde oluşup evreler ilerledikçe makat dışına sarkarsa iç basur ismini almaktadır.

Oluşan bu memecikler gerek iç çamaşırı gerekse başka yüzeylerle sürtünerek kaşınmaya neden olabilmektedir. Anal bölgede olması sebebiyle toplum içerisinde kişiyi zor durumda bırakabilir. Sorunun çözümü için hemoroid hastalığının tedavi edilmesi gerekmektedir.

Fistül

Makat bölgesinde meydana gelen ve oldukça çileli bir hastalıktır. Hastalığın kaynağı tedavi edilmeyen anal apselerdir. Çözüm bulunmayan anal apseler zamanla kendi kendine patlayarak akıntıya neden olmaktadır. Bu akıntı ise kalın bağırsağın son kısmı ve cilt arasında bir kanala neden olmaktadır. Bu kanaldan devamlı olarak akıntı olması kötü koku, ıslaklık ve kaşıntıya neden olmaktadır. Kalın bağırsağın son kısmında olması yüzünden bu kanaldan dışkı artıkları da boşalmaktadır. Bu durum bölgede sürekli olarak ıslaklık ve haliyle de rahatsız edici kaşıntılara neden olmaktadır. Kaşınma sorununun ortadan kalkması için mutlaka oluşan fistül kanalı kapatılmalı yani tedavi edilmelidir.

Kondilom

Anal bölgede görülen ciddi sorunlardan birisidir. Kondilom makatta ve genital bölgede çıkan siğillere verilen isimdir. Bulaşıcıdır ve çok büyük ihtimalle cinsel yolla bulaşır. Karnabahar görünümlü bir yapısı vardır. Tek tek veyahut grup halinde de bulunabilir. Bulunduğu veya bulundukları bölgelerde çok fazla kaşıntıya neden olmaktadır. Siğiller fark edildiği takdirde en kısa zamanda yok edilmelidir. Aksi halde başkalarına bulaşabilir veya kişinin kendi vücudunda yayılabilir.

Kondilomun tedavisi koter veya radyo frekans cihazı ile yapılmaktadır. Siğil sorununun ortadan kalkması için bütün siğillerin yok edilmesi ve tedaviden sonra da bir müddet takibinin yapılması gerekmektedir.

Anal Fissür

Fissür kabızlığa bağlı olarak sertleşen dışkının çıkışı ensasında anüste yırtık ve çatlaklara neden olmasıdır. Ayırt edici belirtisi dışkılama esnasında yaşanan can yanmasıdır. Akut dönemde acı dışkılama sonrasında geçerken kronik dönemde dışkılama sonrasında birkaç saat devam etmektedir. En şiddetli belirti acı olsa da kaşıntıya da neden olmaktadır.

Fissürün tedavisi yaranın iyileşmesine engel olan kasların devre dışı bırakılması şeklinde yapılmaktadır. Bunun için ise istenilen kasa botox enjeksiyonu yapılmaktadır. Bu sayede kaslar geçici bir süreliğine devre dışı bırakılmış olmaktadır.

Kıl Dönmesi

Kıl dönmesi kadınlara nazara erkeklerde daha sık karşılaşılan bir sorundur. Kıl dönmesinde vücuttan kopan saç, kıl, tüy gibi yabancı cisimler kuyruk sokumundan deri altına girmekte ve orada birikmektedir. Zaman içerisinde biriken yabancı cisimler vücut tarafından bir kapsül içine alınmaktadır. İlerleyen evrelerde deri altında biriken kıllar bölgede kaşıntıya neden olmaktadır.

Kıl dönmesinin tedavisi için biriken kılların kendisini çevreleyen kapsülle birlikte vücuttan çıkarılması gerekmektedir. Bunun için uygulanan en verimli yöntem mikro sinüsektomidir. Minimal kesi ile kapsül vücuttan çıkarılır.

Makat Kaşıntısı İçin Hangi Doktora Gidilir?

Kaşıntı genel olarak ciddiye alınan bir problem değildir. Ancak anal bölgede olan ve bir iki gün içerisinde geçmeyen kaşıntılar hastalık habercisi olabilir. Bu nedenle ciddiye alınarak sebebi araştırılmalıdır. Bu sayede erken tanı konularak tedavi süreci başlatılabilir. Her hastalıkta olduğu gibi makat bölgesi hastalıklarında da erken tanı tedaviyi kolaylaştırmaktadır.

Makat bölgesi sorunları için genel cerrahinin bir üst branşı olan proktoloji tercih edilmelidir. Proktoloji genel cerrahinin makat hastalıkları alanında uzmanlaşan branşıdır.

Referanslar:
1-) Atilla Kaya – IDEATIP – Makat Kaşıntısı Neden Olur, Sebepleri Nelerdir – https://www.ideatip.net/makatta-kasinti-kotu-koku-akinti-ve-islaklik-sebepleri-nelerdir
2-) Breen E, et al. Approach to the patient with anal pruritus. https://www.uptodate.com/contents/search. Accessed Sept. 5, 2018.
3-) Bope ET, et al. General principles of treatment. In: Conn’s Current Therapy 2018. Philadelphia, Pa.: Elsevier; 2018. https://www.clinicalkey.com. Accessed Sept. 5, 2018.
4-) AskMayoExpert. Pruritus ani. Rochester, Minn.: Mayo Foundation for Medical Education and Research; 2018.
5-) Nasseri Y, et al. Pruritus ani: Diagnosis and treatment. Gastroenterology Clinics of North America. 2013;42:801.